İçeriğe atla

V. Paulus

Vikipedi, özgür ansiklopedi
V. Paulus
V. Paulus portresi Ressam:Cravaggoio
DoğumCamillo Borghese
17 Eylül 1552
Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)
Ölüm28 Ocak 1621 (68 yaşında)
Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)
Etkin yıllar16 Mayıs 1605 – 28 Ocak 1621
Yerine geldiğiXI. Leo
Yerine gelenXV. Gregorius
DinHristiyanlık (Katolik)
Papa V. Paulus'un arması

Papa V. Paulus (İtalyanca: Paulo V; İngilizce ve Fransızca: Paul V), asıl adı Camillo Borghese (17 Eylül 1552 Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)– 28 Ocak 1621 Roma, Papalık Devletleri), 16 Mayıs 1605 – 28 Ocak 1621 döneminde papa.

15 Eylül 1552'de Sienna şehrinden Roma'ya göçmüş ve orada yerleşmiş olan soylu Borghese sülalesinin bir mensubu olarak doğdu. Camillo Borghese yüksek eğitim için İtalya'nın o zaman çok prestijli yüksek eğitim kurumları olan Perugia Üniversitesi ve Padova Üniversitesi'nde hukuk eğitimi yaptı. Papalık hukuk alanında çok yetenekli olduğu için Papalık devletinin yüksek idarecilik hiyerarşisi içinde hukukçu olarak kariyerde ilerledi. 1596'da Papa VIII. Clemens tarafından Sant'Eusibio Kardinali olarak atandı ve Roma Şehir Papazı yapıldı. Bu görevde iken sekreteri Niccolò Alamanni oldu. Bundan sonra cemaatle yakından ilişkisi olmayan isimsel papazlık unvanları taşıdı: 1597-15099 döneminde Jesi Piskoposu; 1602-1605 döneminde San Crisogno Kardinali; 1599-1602 döneminde Santi Giovanni e Paolo Kardinali unvanlarını taşıdı. Bu dönemlerde İtalyan Katolik Kilisesi ve İtalyan Cumhuriyetleri arasında çıkan çeşitli anlaşmazlıklara hiç karışmadan tarafsız bir tutum aldı.

1605'te Papa XI. Leo öldüğünde kurulan papa seçimi Kardinaller Konsil'inde bulunan hizipler birbirleriyle mücadeleye girdikleri zaman Borghese'nin tarafsızlığı ve dinsel doktrin işlerinde de bir diplomat gibi esnek değil de gayet katı hukukçu olarak tutumu onun papa seçilmesine büyük destek oldu.

Papalığının ilk önemli karar Trent Ekümenik Konsil'in aldığı karara uyarak Kilise hiyerarşisi içinde taşrada kilise unvanı taşıyanların hemen Roma'dan ayrılarak kendilerine verilmiş olan mevkilerin bulunduğu yöreye gitmelerini emretmek oldu.

V. Paul'ün papa olarak çok sıkı hiç değişmez doktriner tutumu 17. yüzyıl başında Katolik Kilisesi'nin hiç tolerans sağlamayan görüşüne örnek olarak tarihlere geçen Katolik Kilisesi ile bir bilim insanı olan Galileo Galilei arasındaki çatışmalarda açıkça görülmektedir. Papa V. Paul kilise doktrini olarak kainat sisteminin dünya merkezi olarak dönmesi doktrinine karşı olan Kopernik tarafından ortaya atılan güneş merkezli sistemin savunucusu olan Galileo'ya Papa V. Paul bir kardinali vasıtası ile bu fikirlerden vazgeçmesini tavsiye etmiş bu güneş merkezli teorilerin savunmasını yasakladığını bildirmiştir. 1606'da Papa V, Paul Galileo ile şahsen bir konuşma yapmış ve ihtarlarını yenilemiştir. Bundan sonra 1616'da Papa V. Paul ve Katolik Kilisesi Galileo'nun açıkladığı Kopernik teorilerini Engizisyon Mahkemesi kararı ile yasaklamıştır. Bu teoriler ile bulguları açıklayan ve yeni çözümleme neticelerini sunan makaleler ve kitaplara da sansür koymuştur. Bundan sonra Galileo yıllarca yeni teoriler hakkında susmuştur.

Dış işlerinde ise İtalyan devletleri, özellikle Venedik Cumhuriyeti ile devlet Katolik kilise ilişkileri ve yetkileri konularındaki anlaşmazlık yeniden ortaya çıkmıştır. Papa V. Paulüs katı bir hukukçu olarak Katolik Kilisesi'nin kayıtsız şartsız üstünlüğü doktrininin savunucu rolünü almıştır. Venedik Cumhuriyeti Senatosu 1605'te kilise yetkilerinin gayrimenkul araziler üzerindeki haklarını daraltan ve ayrıca kilise inşaat ve yeniden yapımlarında Venedik Devleti'in fikir bildirme ve bunları yaptırım uygulayarak kabul ettirme hakkı olduğuna dair iki kanun çıkartmaya hazırlanmakta iken Papa bunlara itiraz etmiştir. Fakat bu karşılıklı düşmanca durum devam etmekte iken iki Katolik Kilisesi papazının ahlaksızlık, kişileri zehirleme ve kişileri öldürme suçlarından Venedik hükûmeti tarafından zindana atılıp yargılanmaları ve suçlu oldukları yargısının verilmesine doğrudan doğruya Papa protesto edip bu Katolik Papazları bir sivil devletin suçlayıp yargılayamayacağını bildirmiştir. Bundan dolayı Nisan 1606'da Papa Venedik hükûmetini aforoz etmiş ve Venedik şehri ve cumhuriyet devleti ile yapılan her türlü hukuki işlemlerin kilise yönünden geçersizliğini ilan etmiştir. Venedik Cumhuriyeti'nin hukuki durumunu savunan kilise hukuk uzmanı papaz Paolo Sarpi Venedik Devleti'ne bunun hukuken yanlış olduğunu ve kabul edilmemesi gerektiğini; Papa'nın Venedik Devleti işlerine karşımaya hiçbir dinsel hakkı olmadığını ve bu türlü sorunlarda Venedik Devleti ile Tanrı arasında bir Katolik kilisesi olamayacağı fikirlerini savunup tavsiye etti. Venedik Devleti, Papa'nın hakları olduğunu kabul eden tüm Katolik papazların Venedik Devleti sınırlarından dışarı çıkmalarını emretti. Cizvitler, Theatinler ve Capucinler tarikatlara dahil olan papazlar Papanın iddialarını kabul etmeyip kilise ayinlerini yine idare ettiler. Venedik'te kiliselerinde "Mass" ayinleri devam etti ve bu devletinin geleneksel resmi en büyük "Corpuş Cristi" ayını yine eskisi gibi büyük bir ihtişam ile yapıldı. Mart 1607'de Fransa ve İspanya'nın aracılığı ile Papalık ile Venedik Cumhuriyeti arasındaki ihtilaf, Venedik Cumhuriyeti'nin iddialarına daha uyar bir şekilde çözüldü. Venedik hükûmetine aforoz ve yasaklar kaldırıldı.

Fakat Papa bundan hoşlanmamıştı. 1607'de Papa V. Paulus Venedik Cumhuriyeti danışmanı olan keşiş Paolo Sarpi'yi Roma'ya davet etti. Sarpi Papa'nin kendine inanç ve garanti vermediği nedeni ile bu daveti kabul etmedi. Modern tarihçilerin inceledikleri papalık belgelerine göre Papa, bunu n üzerine Sarpi'yi öldürtmek için suikastçılar kiraladı. Bunlar kiralık katiller Eylül ve Ekim aylarında Venedik'te Sarpi'ye kama ile hücum edip ikinci seferde ona 15 kama darbesi indirip onu öldürmeye çalışmışlardı. Ama Sarpi bu darbelerden sonra yine yaşayıp iyileşmişti. Papanın suikastçı katilleri ise Paplık devletine sığınmışlardı.[1])

Kasım 1616'da Roma'ya Japonya'dan Hasekura Tsünenağa adlı bir samuray bir elçilik mektubu ile geldi. Bu elçi Japonya'da Date Masamüne adlı bir bölgesel liderden ticaret anlaşması yapılması ve Hristiyan misyonerlerin Japonya'ya gönderilmesi isteklerini belirtmekte idi. Papa Japonya'ya Katolik papaz misyoner göndermeyi kabul etti ve ticaret için İspanya Kralı'nın imtiyazlı olduğunu bildirdi.

Papa V. Paul 28 Ocak 1621'de Vatikan Quirinal Papalık Sarayı'nda bir kalp krizinden öldü.

  1. ^ Watson, J. Henry, (1911) The History of Fra Paolo Sarpi, New York: La Croce

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Katolik Kilisesi unvanları
Önce gelen:
XI. Leo

Papa

16 Mayıs 1605 – 28 Ocak 1621
Sonra gelen:
XV. Gregorius